در طراحی و اجرای اکثر پروژه های مقاوم سازی بخشهایی از جزییات اجرایی عملیات مقاوم سازی و تقویت سازه شامل کاشت میلگرد یا راد و .... می شود. کاشت های فوق جهت اجرای ژاکت بتنی یا فولادی و یا نصب صفحات فولادی به اجزا و المانهای بتنی یا فولادی بوده و یا در بعضی موارد نیاز به اضافه کردن سازه ای الحاقی به سازه فولادی یا بتنی می باشد که در اینگونه موارد نیز به کاشت میلگرد یا راد و یا انکر بولت نیاز خواهد شد.

کاشت میلگرد ، راد ، بولت و انکر بولت و تفاوت آنها با یکدیگر

در روش کاشت میلگرد معمولاً روش تقویت و مقاوم سازی عضو سازه ای ، ژاکت بتنی بوده و میلگردهای کاشته شده جهت افزایش ابعاد عضو و ایجاد فضایی بزرگتر از المان مورد نظر به همراه بتن ریزی مجدد فضای ایجاد شده استفاده می شود. 
در کاشت میلگرد می بایست میزان بیرون زدگی و به اصطلاح طول همپوشانی میلگردها درنظر گرفته شده و چنانچه میلگرد کاشته شده نیازی به میلگرد اضافه ندارد و همان میلگرد کاشته شده کافی می باشد ، باید قبل از کاشت میلگرد میزان خم شدن میلگرد در قسمت انتهایی آن و طول خم انجام شده و سپس مبادرت به کاشت میلگرد کرد . 
 همچنین عمق سوراخکاری بتن جهت کاشت میلگرد متناسب با تعداد میلگردهای کاشته شده در سطح مشخصی از بتن و یا قطر میلگرد بدرستی محاسبه و تشخیص داده شده تا بعد از بکار گرفته شدن عضو سازه ای خطری متوجه با آن نباشد و سازه تقویت شده عملکرد مناسبی از خود نشان دهد.
بدین منظور مهمترین مسئله در نظر گرفتن عمق کاشت مناسب با قطر میلگرد ، کیفیت و مقاوم فشاری بتن و فاصله میلگردهای کاشته شده از یکدیگر می باشد. البته نوع چسب های کاشت بکار رفته در کاشت میلگرد هم از اهمیت بالایی برخوردار است.
اما با توجه به اینکه توصیه این شرکت استفاده از چسبهای کارتریجی پایه اپوکسی مرغوب در کاشت میلگرد می باشد . چنانچه اصالت چسبهای مورد استفاده مورد تایید قرار گیرد و تاریخ مصرف آنها اعتبار داشته باشد ، تفاوت چندانی در برند و مارک چسبها یا یکدیگر وجود نخواهد داشت. 
در خصوص قطر سوراخکاری و قطر مته مورد نیاز جهت سوراخکاری بتن نیز این شرکت جدول  مخصوصی تهیه نموده است که می توان با مراجعه به جدول فوق متناسب با قطر میلگرد ، قطر مته مورد نیاز و عمق پیشنهادی جهت کاشت میلگرد را بدست آورد . 

قطر مته جهت کاشت میلگرد

در خصوص قطر مته مورد استفاده جهت کاشت میلگرد معمولا در قطرهای متعارف و معمولی میلگرد ها ، قطر مته می بایست ۴ میلیمتر بزرگتر از قطر میلگرد باشد . همچنین جهت تعیین عمق کاشت میلگرد می توان با در دست داشتن تنش کششی( برشی )مجاز چسب و بتن در داخل سیلندر ایجاد شده در بتن بعد از سوراخکاری و محاسبه مساحت کل سیلندر ، میزان کشش مورد نیاز جهت هر میلگرد کاشته شده را با استفاده از تنش کششی نهایی میلگرد بدست آورد .
 اما همانطور که قبلاً به آن اشاره گردید کلیه این محاسبات در خصوص کاشت یک فقره میلگرد در بتن می باشد و چنانچه تعداد زیادی میلگرد چه بصورت خطی و چه بصورت تجمیعی در یک سطح کاشته شود ، بدلیل اثر کشش میلگرد های کاشته شده بر روی یکدیگر و افزایش تمرکز تنش کششی میلگردهای کاشته شده در بتن ، عمق محاسبه شده صحیح نبوده و می بایست عمق کاشت با قضاوت مهندسی افزایش یابد. 
ضمنا این شرکت توصیه می نماید که جهت طراحی و اجرای ژاکت بتنی حتما از میلگردهایی با سایز کوچک جهت برشگیر بمنظور انتقال برش میان صفحه ای موجود در بتن قدیم و جدید استفاده گردد. این برشگیر ها می تواند از میلگردهای با سایر ۱۰ یا ۱۲ بوده و با سر خم شده بطول تقریبی ده سانتیمتر مناسب جهت انتقال برش می باشد . نکته حائز اهمیت در کاشت میلگرد های برشگیر فاصله مناسب بخش خم شده میلگرد از بتن موجود می باشد که باید در حدود ۵ سانتیمتر از آن فاصله داشته باشد. 

راد چیست ؟

اما راد چیست ؟ راد که کلمه ای انگلیسی است ROD به معنی میله ، عصا ، ترکه و ..... می باشد در مهندسی عمران به مفتول فولادی می گویند که رزوه شده است و جهت کاشت در بتن بکار میرود . رادها از جنس فولاد می باشند و بسته به میزان کربن بکار رفته در آنها دارای گرید های مختلفی می باشند. رادهای موجود در بازار کشور با گرید های 5.6 و 8.8 و 10.9 و دیگر گریدهای مختلف می باشند . 
باید در نظر داشت که در مقاوم سازی اجزای سازه ای معمولا از رادهای فولادی با گرید 5.6 یا 8.8 استفاده می شود و از دیگر گریدهای راد استفاده نمی شود. رادهای مرغوب فولادی استاندارد که معمولا ساخت کشور های پیشرفته می باشد و مختص کاشت در بتن ساخته شده اند. 
با طولهای مشخصی طراحی و تولید گردیده اند که چنانچه در بتن با کیفیت مطلوب و مقاومت فشاری حداقل ۲۰۰ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع و با چسب پایه اپوکسی کاشته شود به هیچ‌وجه تحت کشش ماکزیمم از بتن خارج نگردیده و نهایتا گسیخته شده و پاره می گردد. 
بنابراین ما نمی توانیم با قضاوت خودمان رادهای فولادی سفارش دهیم ، بلکه طول آنها از قبل محاسبه و جهت کاشت در بتن طراحی شده است. بطور مثال راد فولادی M20 یعنی رادی با قطر ۲۰ میلیمتر بوده و اینگونه رادها دارای طول مفید 170 میلیمتر جهت قرارگیری در بتن دارند . 
علاوه بر این طول 70 میلیمتر نیز قسمت بیرون زده راد از بتن می باشد. بنابراین طول نهایی یک راد M20 برابر 240 میلیمتر می باشد. رادها معمولا تمام رزوه و گالوانیزه و ضد زنگ می باشند و مرز بین بخشی که داخل بتن کاشت میگردد و آن قسمت که از بین بیرون می ماند به طول تقریبی 10 میلیمتر بدون رزوه می باشد کت به آن گاه می نامند . 
سر و قسمت بالای رادهای استاندارد و مرغوب بشکل مهره تراشکاری شده که اصطلاحا می گویند آچار خور بوده و نوک آنها بشکل گوه تراشیده شده و تیز می باشد . (تصویر زیر )

آشنایی با کاربرد رادهای فولادی

 کاربرد رادهای فولادی در مقاوم سازی اجزای بتنی با روش ژاکت فولادی می باشد و جهت نصب ورقهای فولادی بر روی سطوح بتنی بکار می رود. 
از رادهای فولادی جهت نصب برشگیر نیز می توان استفاده نمود . علت اینکه رادها را معمولاً تمام رزوه تولید می کنند جهت افزایش اصطکاک مابین چسب تزریق شده و بدنه راد می باشد.
 پیشنهاد میگردد جهت مقاوم سازی اجزای بتنی سازه یا روش ژاکت فولادی از رادهای با گرید 5.6 استفاده شود . چون این رادها از فولاد نرمه تهیه شده است و می توان بعد از کاشت رادها و جهت نصب ورقها یا نبشی ها به میزان محدودی آنها را خم نمود . 

بولت چیست ؟

بولت چیست ؟ بولت نیز که کلمه انگلیسی است Bolt میله یا میلگردی فولادی می باشد که بخش انتهایی آن ۹۰ درجه خم گردیده و سر آن در حدود ۱۰ سانتیمتر رزوه شده است . در کشور ما بولتها میلگردهای آجداری می باشد که یک سر آن در حدود ۴۰ الی ۵۰ سانتیمتر خم گردیده و سر دیگر آن بطول تقریبی ۱۰ سانتیمتر رزوه شده است .
 بولت ها جهت کارگذاری و قرار گرفتن در فونداسیون سازه های با اسکلت فولادی کاربرد داشته و بعد از بتن ریزی فونداسیون صفحات فولادی پای ستون‌ها بر روی آنها نصب میگردند . 
 یکی از کاربردهای راد های فولادی در سازه کاشت راد های فوق در فونداسیون به جای بولت های فونداسیون می باشد . بسیار پیش آمده که در تعداد نصب بولت های ستون‌ها در فونداسیون اشتباهی رخ داده و کمتر از میزان مورد نیاز در نقشه ها بولت کار گذاشته شده و بعد از بتن ریزی مشخص شده که بولت ها کم می باشد . 

یا اینکه بعد از بتن ریزی و نصب صفحه ستون‌ها میزان بیرون زدگی رزوه بولتها بسیار کم بوده و مهره ها نصب نمی شوند . لذا در این حالت می توان با کاشت راد های فولادی مشکل فوق را مرتفع نمود . البته باید این نکته را در نظر گرفت که بدون انجام محاسبات فنی نمی توان از رادهای آماده استفاده نمود و باید طول راد و  عمق کاشت مورد نیاز را محاسبه نمود.
در صورتی که طول راد محاسبه شده زیاد باشد می توان از میلگرد های آجدار با طول محاسبه شده و سر رزوه شده استفاده نمود .
پیشنهاد میگردد جهت مقاوم سازی هر گونه المان سازه ای که نیاز به کاشت میلگرد یا راد و یا بولت دارد ، قبل از اقدام به عملیات سوراخکاری و کاشت جهت اطمینان از روش طراحی و تکنیک اجرا بصورت نمونه Sample تعدادی میلگرد یا راد را که تعداد آنها فرد باشد ، کاشت گردد و بعد از گذشت مدت زمان استاندارد در خصوص گیرش چسبهای اپوکسی از میلگردها یا راد های فولادی کاسته شده تست کشش Pull out بعمل آید . 

سخن پایانی

با انجام تست کشش می توان تشخیص داد که آیا میلگردها یا راد های کاشته شده دارای مقاومت کششی محاسبه شده می باشد یا خیر ؟ با انجام آزمایش کشش میلگرد Pull out و نوع گسیختگی می توان تشخیص داد که کدوم بخش از کاشت میلگرد ضعیف و مردود می باشد . بطور مثال چنانچه میلگرد یا راد فولادی بطور کامل از سوراخ و محل کاشت بیرون آید بیانگر این است که چسب کیفیت چسبندگی مناسب ما بین بتن و میلگرد و راد را نداشته و از کیفیت بالایی برخوردار نمی باشد . 
البته تشخیص این موضوع کمی نیاز به تجربه و مهارت دارد . بطور مثال چنانچه چسب کاشت بطور کامل دور میلگرد و راد چسبیده باشد و میزان کمی چسب به بتن داخل سوراخ چسبیده باشد، می تواند بیانگر بتن ضعیف و با مقاومت فشاری پایین باشد. ولی چنانچه بیرون زدگی میلگرد یا راد فولادی به همراه گسیختگی و ترکهایی در بتن اطراف سوراخ باشد و بتن اطراف سوراخ کمی دچار بالا آمدگی شده باشد . 
نشان از کیفیت خوب و مقاومت کششی مناسب میلگرد و راد داشته اما می تواند بتن مقاومت فشاری مناسبی نداشته باشد. یا اینکه عمق کاشت و طول میلگرد و راد کاشته شده کافی نباشد . چنانچه در حین انجام تست کشش میلگرد یا راد فولادی ، میلگرد یا راد از میانه دچار گسیختگی و پارگی شود بیانگر کیفیت خوب چسب ، اجرای با کیفیت عملیات کاشت و مقاومت فشاری مناسب بتن باشد . 
البته در این حالت باید نیروی کششی ماکزیممی که باعث گسیخته شدن میلگرد یا راد شده است را یادداشت نمود و با انجام محاسباتی محرز گردد که نیروی Pull out بیشتر از میزان نیروی خواسته شده و طراحی شده می باشد.